Przejdź do treści 
Co to jest choroba Alzheimera (AD)?
Choroba Alzheimera (AD, z ang. Alzheimer’s disease) to nieuleczalna i postępująca choroba neurodegeneracyjna (postępujący zanik tkanki mózgowej), prowadząca do śmierci pacjenta.
Cierpią na nią głównie osoby po 65. roku życia, jednak występuje również w młodszym wieku.
Przyczyny i postęp choroby Alzheimera wciąż są słabo poznane.
Czynniki ryzyka, które mogą prowadzić do rozwoju Alzheimera
- wiek powyżej 65 lat,
- urazy głowy,
- nadciśnienie tętnicze,
- podwyższony poziom cholesterolu LDL,
- cukrzyca,
- zakażenie wirusem opryszczki (Herpes Simplex),
- niski stopień edukacji (zaobserwowano, iż osoby ze średnim i wyższym wykształceniem rzadziej zapadają na chorobę Alzheimera),
- predyspozycje genetyczne (mutacje w określonych genach).
Jakie są objawy choroby Alzheimera?
- predemencja
- wczesny etap
- umiarkowany etap
- zaawansowany etap
Wraz z postępem choroby występują:
- afazja – zaburzenia mowy, trudności w doborze słów i nazywaniu przedmiotów,
- apraksja – niezdolność wykonywania wyuczonych ruchów, np. posługiwania się sztućcami, pisania, czytania,
- agnozja – zaburzenia słyszenia i widzenia,
- zaburzenia czynności wykonawczych – ubierania się, gotowania, jedzenia.
Mimo zindywidualizowanego przebiegu wyróżniamy wiele często spotykanych objawów. Wczesne symptomy często są błędnie wiązane z wiekiem lub ze stresem. We wczesnych stadiach najczęściej obserwujemy trudności w przypominaniu sobie niedawnych zdarzeń. Z postępem choroby pojawić się mogą takie objawy, jak splątanie, drażliwość, agresja, wahania nastroju, trudności językowe, utrata pamięci długotrwałej. Chorzy wyłączają się w końcu z życia rodzinnego i społecznego. Stopniowo tracone są funkcje życiowe, co prowadzi do śmierci. Choroba u każdego pacjenta przebiega odmiennie, wobec czego prognozowanie w przypadku konkretnej osoby napotyka trudności. Nim choroba ujawni się w pełni, przebiega skrycie przez nieznany i zmienny okres, potrafi postępować bez rozpoznania przez lata. Średnia długość życia po postawieniu diagnozy wynosi 7 lat, mniej niż 3% chorych przeżywa ponad 14 lat.
W później fazie choroby otępienie jest tak nasilone, że chory niekiedy nie wie, kim jest, ma trudności z wypowiedzeniem pojedynczych słów. Niektórzy chorzy są nadmiernie pobudzeni, agresywni lub dla odmiany apatyczni i wyczerpani. W chorobie Alzheimera obserwuje się także drgawki, drżenie rąk, przykurcze mięśni. Często występuje spadek masy ciała, który może być przyczyną nawracających infekcji. U osób w zaawansowanym stadium choroby obserwuje się wyniszczenie organizmu i tworzenie się ran odleżynowych.
Jak leczymy chorobę Alzheimera?
Leczenie farmakologiczne koncentruje się na objawowym leczeniu zaburzeń pamięci i funkcji poznawczych oraz spowolnieniu postępu choroby.
Należy pamiętać, że leczenie powinno być prowadzone pod nadzorem lekarza specjalisty – neurologa lub psychiatry.
Leki najczęściej stosowane w chorobie Alzheimera
- Inhibitory acetylocholinoesterazy (AchE) – zwiększają poziom ACh poprzez hamowanie jej metabolizmu dzięki czemu wpływają na poprawę funkcjonowania ośrodkowego układu nerwowego
Odwracalne: donepezil (preparaty zarejestrowane w Polsce: Aricept, Donepex); galantamina (preparaty zarejestrowane w Polsce: Reminyl). Leki te blokują centrum aktywne enzymu – cholinoesterazy- odpowiedzialnego za rozkład acetylocholiny.
Pseudonieodwracalne: riwastigmina (preparaty zarejestrowane w Polsce: Exelon) – blokuje cholinoesterazę. - Leki zmniejszające pobudzenie układu glutaminergicznego – antagoniści receptora NMDA.
W chorobach przebiegających z degeneracją neuronów (do których należy choroba Alzheimera) obserwuje się nadmierne pobudzenie neuronów glutaminergicznych. Prowadzi to do przeładowania neuronów jonami Ca2+ i ich uszkodzenia. Z tego względu stosuje się leki blokujące receptory NMDA np. memantynę (preparaty zarejestrowane w Polsce: Ebixa i Axura) - Leki poprawiające myślenie i wpływające na psychikę
W leczeniu zaburzeń funkcji poznawczych stosuje się leki nootropowe i poprawiające ukrwienie mózgu, np. piracetam.
W celu leczenia objawów psychopatologicznych takich jak depresja, omamy i urojenia stosuje się leki psychotropowe.
Inne substancje opóźniające postęp choroby
- Antyoksydanty – ich działanie polega na ochronie błon neuronów przed oksydacją powodowaną wolnymi rodnikami W tym celu stosuje się systemy przeciwutleniaczy.
- Propentofilina – stymuluje syntezę i uwalnianie czynnika wzrostu neuronów, wspomagając odnowę utraconych komórek nerwowych.
- Karnityna – działa dwukierunkowo. Z jednej strony jest przeciwutleniaczem chroniącym neurony przed szkodliwymi wolnymi rodnikami, a z drugiej strony zwiększa produkcję i uwalnianie acetylocholiny.
Duże znaczenie ma też leczenie niefarmakologiczne i właściwa pielęgnacja chorych.
